Brak wyników

Farmakologia

2 września 2019

NR 4 (Wrzesień 2019)

Farmakoterapia w zaburzeniach zachowania psów i kotów – część 2
Pharmacotherapy in behavioural disorders of dogs and cats. Part 2

0 12430

Zastosowanie farmakoterapii jest niezbędne w terapii niektórych zaburzeń behawioralnych. Pomimo tego, że leki są przepisywane zazwyczaj w przypadkach problemów mocno nasilonych i długo utrzymujących się, farmakoterapia może być efektywnie wprowadzana również na początkowym etapie pracy. Niezależnie od decyzji dotyczącej wprowadzenia leczenia, terapia farmakologiczna powinna być zawsze ściśle połączona z modyfikacją behawioralną oraz oparta na prawidłowej diagnozie zaburzenia. Aby odpowiednio dobrać farmakoterapię w przebiegu zaburzeń behawioralnych, niezbędna jest szczegółowa wiedza dotycząca mechanizmu działania poszczególnych leków.

 

Pharmacological approach is necessary in therapy of some behavioral problems in dogs and cats. Despite the fact that drugs are commonly used in long lasting and complicated cases, pharmacotherapy can be used effectively also in early stages of behavioral conditions. Regardless of the decision about pharmacological approach, drugs have to be closely connected with behavioral modifications and based on correct diagnosis. Detailed pharmacological knowledge related to mechanism of action is needed in order to recommend adequate medications. 

 Zapraszamy również do zapoznania się z naszym artykułem: "Zaburzenia w pielęgnacji, czyli co zrobić, gdy kot nadmiernie się liże lub drapie?"

Antagoniści receptora serotoninowego i inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny


Trazodon, choć klasyfikowany jako benzodiazepina, jest również antagonistą receptora serotoninowego oraz inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (serotonin antagonist and reuptake inhibitors – SARI). Może być stosowany w monoterapii lub łączony z SSRI (selective serotonin reuptake inhibitor) lub TCA (trichloroacetic acid). Spośród wszystkich leków antydepresyjnych trazodon cechuje najmniejsze prawdopodobieństwo wywołania ataków padaczkowych. Zaczyna działać po ok. 1–1,5 godziny po zastosowaniu. Podobnie jak w przypadku innych leków psychotropowych, można znaleźć w literaturze doświadczenia kliniczne obejmujące terapię trazodonem. Lek ten może być stosowany krótko- i długotrwale, szczególnie w przypadkach niereagujących na inne, bardziej klasyczne terapie. W przypadku stosowania w terapii łączonej należy brać pod uwagę możliwość wystąpienia syndromu serotoninowego. Monoterapia z użyciem trazodonu rzadko jest przyczyną wystąpienia skutków ubocznych i działań niepożądanych, najczęstsze z nich to: sedacja lub zwiększone pobudzenie, wymioty, wzrost apetytu. Nie należy stosować trazodonu w przypadku chorób serca, uszkodzenia wątroby lub nerek. Mogą wystąpić przypadki nadwrażliwości indywidualnej. Nie należy łączyć trazodonu z lekami z grupy inhibitorów monoaminooksydazy (selegilina). Dawkowanie przy codziennym stosowaniu: 0,5–8 mg/kg dwa razy dziennie. Wprowadzanie leczenia powinno rozpoczynać się od niskich dawek leku i zwiększać dawkę o 1 mg po 3 dniach podawania, następnie o 1 mg co 7 dni, aż do uzyskania efektu terapeutycznego [1]. 


Czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne


Minaseryna blokuje presyneptyczne receptory alfaadrenergiczne oraz postsynaptyczne receptory serotoninowe i histaminowe, nie wykazuje działania antycholinergicznego. Może być stosowana w stanach hipoaktywacji, w przewlekłych zaburzeniach depresyjnych, działa również w stanach utraty apetytu. Preferowany czas stosowania to 3 tygodnie, po ich upływie lek należy odstawić, ponieważ występuje ryzyko znacznej dezinhibicji zachowania oraz pojawienia się stanów lękowych. Dawkowanie minaseryny to 1–2 mg/kg dwa razy dziennie. 

Mirtazapina jest lekiem często zastępującym minaserynę, jej główne wykorzystanie to pobudzanie apetytu u psów i kotów. Mirtazapina również nie wykazuje działania antycholinergicznego. Wskazana jest w leczeniu chorób przewlekłych, szczególnie przebiegających z nudnościami i anoreksją [przewlekła niewydolność nerek (PNN), choroby nowotworowe, chemioterapia, anoreksja pooperacyjna]. U kotów przy zastosowaniu większych dawek zaobserwowano, poza wzrostem apetytu charakterystycznym również dla dawek mniejszych, wokalizację i pobudzenie. W przypadku niewydolności nerek ma się do czynienia z przedłużeniem czasu połowicznego rozpadu leku. Dlatego też u kotów z PNN warto rozważyć podawanie leku co drugi dzień, pomimo że efekt stymulowania apetytu może utrzymać się tylko przez dobę [2]. Mirtazapinę można łączyć ze środkami przeciwwymiotnymi. Nie należy jej łączyć z lekami z grup TCA, SSRI, MAOI (monoamine oxidase inhibitors), a w połączeniu z tramadolem występuje zwiększone ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. Działania niepożądane obejmują zmiany w pobudzeniu (od sedacji do wzrostu pobudzenia) oraz rozregulowanie inhibicji zachowań. Agresja jest przeciwwskazaniem do stosowania mirtazapiny. Z powodu ograniczonych danych dostępnych w literaturze naukowej w zakresie stosowania u psów, należy zachować ostrożność w czasie farmakoterapii oraz uwrażliwić właściciela zwierzęcia na możliwość występowania nieprzewidzianych skutków ubocznych. Wskazane jest również stopniowe wprowadzanie i odstawianie leczenia. 


Hormony


Octan cyproteronu działa progestagennie i antygonadotropowo, działa hamująco w przypadkach agresji, szczególnie o podłożu motywowanym płciowo. Może być również stosowany w innych przypadkach zaburzeń behawioralnych związanych z hormonami płciowymi. Może powodować wzrost apetytu i sedację, a przy dłuższym stosowaniu zmiany w morfologii krwi. 

Melatonina jest hormonem endogennym produkowanym przez szyszynkę w cyklu dobowym, w nocy. Reguluje rytm dobowy i hamuje wydzielanie dopaminy. Może być łączona z trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi. Stosowana jest głównie w przypadku fobii dźwiękowych, w nocnych atakach lęku oraz przy próbie zmniejszenia nasilenia nocnych ataków padaczkowych [1].

L-tyroksyna jest stosowana w przypadku niedoczynności tarczycy u psów. Objawy behawioralne niedoczynności tarczycy to przede wszystkim ograniczone postępy w uczeniu się, lękliwość, szczególnie pojawiająca się lub pogarszająca się u psów starszych oraz zmiany w pobudliwości. W przypadku niedoczynności tarczycy obserwowane jest również spowolnienie reakcji na leki z grupy TCA i SSRI. Należy jednak zaznaczyć, że hipotyreoza nie jest uniwersalną pierwotną przyczyną zaburzeń behawioralnych, stąd też suplementacja hormonalna nie powinna być prowadzana w każdym takim przypadku. Diagnostyka czynnościowa gruczołu tarczowego powinna być zawsze wykonana przed wprowadzeniem leków z grupy TCA i SSRI. 


Neuroleptyki


Klasyfikacja neuroleptyków opiera się na działaniu na transmisję dopaminergiczną. W przypadku niskich dawek neuroleptyków blokowane są przede wszystkim presynaptyczne rece...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę multimedialnego czasopisma weterynaryjnego VetTrends
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Filmy, szkolenia, zdjęcia i prezentacje jako uzupełnienie treści wydań
  • ...i wiele więcej!
Sprawdź

Przypisy